Girdap Akımları (Eddy-Current) Yöntemi
Tahribatsız malzeme muayene yöntemlerinden biri olan Girdap Akımları Yöntemi temel olarak iletkenlerin incelenmesinin esası olan elektromagnetizmaya dayanmaktadır. Girdap akımları, elektromagnetik indüksiyon denilen proses doğrultusunda elde edilir.
İçerisinden akım geçen bir iletkenin etrafı bir magnetik alanla çevrilidir. Bu magnetik alanın gücü, kendini oluşturan bu akımla direkt olarak ilişkilidir. Büyüklüğü değişen bu akım, örneğin zamana bağlı olarak değişen bir alternatif akım, palslı bir magnetik alan yaratır. Şayet elektrik iletkenliğine sahip bir malzeme bu magnetik alan içerisinde bırakılırsa, malzemenin içerisinde bir gerilim indüklenir. Malzeme iletken olduğunda bu gerilim malzemenin içerisinde bir akım indükler. Bu akım “Eddy current” (Eddy akımı ya da Girdap Akımı) olarak bilinir. Eddy akımı kendini oluşturan akımın özelliklerini taşır fakat doğrultusu terstir. Malzeme yüzeyindeki eddy akımı doğrudan doğruya kendini oluşturan akımın frekansı ile ilgilidir. Bu açıdan, eddy akımının etkilediği derinlik bu frekansın artmasıyla azalacaktır. Malzeme yüzeyinden içerideki oluşan eddy akımları, yüzeyde oluşan akımların faz değişimleri ile ilişkilidir. Eddy akımları şayet çatlak, boşluk, yüzey hasarları veya hatalı kaynak birleştirmeleri gibi malzeme kusurları ile karşılaşırsa, akısın olması gerektiği doğrultuda yayınamazlar. Bunun sonucunda magnetik alanda bir değişiklik oluşur, ve buna bağlı olarak test bobini de reaksiyon verir. Eddy current test prosedüründe bu kavram malzeme hatalarının tespitinde kullanılmaktadır.
Girdap Akımları Kullanarak Hata Tespiti
Tahribatsiz muayene olarak girdap akimlarinin temel avantajlarindan biri çeşitli kontrol ve ölçümlerin gerçekleştirilebilmesidir. Genel olarak, girdap akimlarinin kullanim yerleri şunlardır:
Çatlak Tespiti
Malzeme Kalinlik Ölçümü
Kaplama Kalinligi Ölçümü
İletkenlik Ölçümü
> Malzeme Belirleme
> Isi Hasarlari Tespiti
> Doku Kalinligi Tespiti
> Isil Işlem Izleme
Avantajları
Küçük çatlaklara ve diger hatalara karşi duyarlidir.
Yüzey ve yüzeye yakin hatalari tespit eder.
Kontrol hemen sonuç verir.
Ekipmanlar taşinabilir.
Metot kusur tespitinden çok daha fazlasi için kullanilabilir.
Minimum parça hazirligi gereklidir.
Test problarinin parçaya degmesi gerekmez.
Kompleks şekillerde ve sayida iletken malzeme kontrolünde kullanilabilir.
Dezavantajları
Sadece iletken malzemeler test edilebilir.
Prob yüzeye erişebilmelidir.
Diger yöntemlerden daha kapsamli beceri ve egitim gerektirir.
Yüzey temizligi ve pürüzsülük gereklidir.
Limitli penetrasyon derinligi vardir.
Ayar için standart referanslar gereklidir.
Prob bobin sarimina ve tarama yönüne paralel olan tabakalar halinde dizilmiş
hatalar tespit edilemezler.
MALZEME TÜRÜ VE HATA TİPİNE BAĞLI OLARAK TAHRİBATSIZ MAUYENE YÖNTEMİ SEÇİMİ
Malzeme | Hata Tipi | ||||
Yüzey Çatlak ve
Hataları |
Yüzey Altı Çatlak ve
Hataları |
İç Çatlaklar ve
Süreksizlikler |
Bağ ve Kaynaşım
Eksikliği |
Metalik Olmayan Kalıntılar,
Curuf ve Gözenekler |
|
Ferromagnetik Dövme | MT | MT
UT |
RT
UT |
||
Ferromagnetik Hammadde ve
Haddelenmiş Ürünler |
MT | MT
UT |
UT | ||
Ferromagnetik Borular | MT
ET |
MT
UT |
UT | UT | |
Ferromagnetik Kaynaklar | MT
UT |
UT | RT
UT |
RT
UT |
|
Dökme Çelikler | MT | MT
UT |
RT
UT |
||
Dökme Demirler | MT | UT
ET |
UT | ||
Ferromagnetik Olmayan
Malzemeler |
PT
ET |
RT
UT |
UT | ||
İşlenmiş Ferromagnetik
Malzemeler |
MT | UT
ET |
RT
UT |
UT | |
İşlenmiş Ferromagnetik Olmayan
Malzemeler |
PT
ET |
UT
ET |
RT
UT |
||
Uçakların Ferromagnetik
Malzemeleri |
RT
UT MT |
MT
UT |
RT
UT |
UT | |
Uçakların Ferromagnetik Olmayan
Malzemeler |
RT
PT ET |
RT
UT |
RT
UT |
UT |